Johannesburg
Afrika'da en büyük aslan nüfusuna ev sahipliği yapan ülkelerden Güney Afrika'da, hükümetin verilerine göre ülkede 310 tesiste, 7 bin 800 tutsak aslan bulunuyor. Bazı diğer tahminlere göre ise bu sayı 12 bin olarak belirtiliyor.
Hayvanlara Karşı Zulmü Önleme Ulusal Dernekleri Konseyi (NSPCA) verilerine göre, Güney Afrika tabiatında ise yaklaşık 3 bin 940 vahşi aslan yaşıyor. Buna göre, aslanlarıyla meşhur Güney Afrika'da 2022 itibarıyla neredeyse her 3 aslandan 2'si "tutsak aslan" durumunda.
Çiftlik ve benzeri tesislerde doğan yavrular, ticari amaçlarla esaret şartları altında büyütülüyor ve ölene kadar bu tesislerde turistlere teşhir ediliyor. Bölgeye safari yapmaya gelen turistler ek ücretlerle yavru aslanları sevip, yetişkin aslanlar eşliğinde yürüyüş yapabiliyor. Aslan avcılığı da tutsak aslan endüstrisinin önemli bir kolunu oluşturuyor.
"Tutsak aslan avı" yasal
Güney Afrika Cumhuriyeti'nde tutsak aslan avcılığı, özel izne tabi olmak koşuluyla yasal statüde bulunuyor. Hükümet, bu konuda sıkı denetim ve kota uyguluyor.
"Humane Society International" isimli uluslararası hayvan hakları kuruluşunun Şubat 2022 tarihli raporuna göre, Güney Afrika, kıtada aslan avcılığının turistik merkezi konumunda bulunuyor.
Buna göre, Güney Afrika'da 2014-2018 döneminde yabancılar tarafından 4 bin 176 aslan avlandı, bunların yüzde 94'ü tutsak aslanlar olarak kayıtlara geçti. Bu müşterilerin çoğu batı ülkelerinden olurken, yüzde 50'sinden fazlası da ABD vatandaşı olarak biliniyor.
Güney Afrikalı av acentelerinden edinilen bilgilere göre bu av partilerinin fiyatları, avın ve turun niteliğine göre 8 ila 60 bin dolar arasında değişebiliyor.
Belirli bir bölgede tutulan savunmasız aslanlar, buraya gelen zengin batılı turistler tarafından güvenli mesafeden tüfekle vurulmak suretiyle av tutkuları için katlediliyor.
Güney Afrika'dan Uzak Asya'ya "aslan kemiği ticareti"
Tutsak aslanların kemikleri ise geleneksel Çin tıbbında afrodizyak madde olarak kullanılmak üzere yoğun talep görüyor.
Aslan kemiği, Çin ve Güneydoğu Asya ülkelerinde, lüks süs eşyası ve takı üretiminde de sıklıkla tercih ediliyor.
Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesinin (OCCRP) Ekim 2022 tarihli raporuna göre, dünyada yasal olarak ticari aslan endüstrisine sahip tek ülke olma özelliği taşıyan Güney Afrika, bu Asya ülkeleri için en önemli tedarikçi konumunda. Hükümet, son yıllarda ulusal ve uluslararası düzeyde baskıların da etkisiyle kemik ticaretine kota uyguluyor.
OCCRP raporunda, uluslararası suç örgütlerinin, Güney Afrika'dan Laos'a, oradan Vietnam ve Çin'e uzanan aslan kemiği kaçakçılığı gerçekleştirdiği öne sürülüyor.
Buna göre, aslan kemiği kaçakçılığı büyük oranda ABD'nin başına 1 milyon dolar ödül koyduğu Vixay Keosavang liderliğindeki Laoslu Xaysavang suç örgütünce yürütülüyor.
Güney Afrikalı sivil toplum kuruluşu (STK) Hayvanlara Zulmü Önleme Derneği (SPCA) Baş Müfettişİ Reinet Meyer, bu kemik ticaretinin son derece karlı, çok gizli ve bu hayvanları tüketen bir ticaret olduğunu belirtti.
"Tutsak aslanlar esaret şartlarında tutuluyor"
NSPCA'nin araştırma birimi sorumlusu Pricilla Stiglingh, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tutsak aslanların doğumdan ölüme, yalnızca tesis sahiplerinin ticari amaçlarına hizmet etmek üzere esaret şartlarında tutulduklarına dikkati çekti.
Stiglingh, "Tutsak aslanların doğumlarından ölümlerine hayatlarının her bölümü, bir üretim modeline dayandırıldı. Böylece ikonik türümüz 'Afrika aslanı', temelde biçimlendirilmiş bir hayvana indirgendi." dedi.
Tutsak hayvanların tutuldukları tesislerde yetersiz beslenme, hijyen ve sağlık problemleri gibi birçok sorunla yüzleştiğini aktaran Stiglingh, bu hayvanların çoğunlukla dar alanlarda kalabalık halde tutulduklarını kaydetti.
Hükümet, tutsak aslan endüstrisini sonlandırma hazırlığında
Stiglingh, uzun yıllar süren mücadelelerinin ardından sonunda hükümetin de tutsak aslan sektörünün kapatılması için harekete geçtiğini belirterek, bunun ilk aşamasında sektörden gönüllü çıkışların teşvik edilmesi stratejisi yürütüldüğünü ifade etti.
Tutsak aslan endüstrisinin ülkenin ekoturizm itibarını zedelediğine dikkati çeken Stiglingh, Güney Afrika hükümetinin bu durumdan rahatsız ve hayvanların refahı konusunda da endişeli olduğunu vurguladı.
Stiglingh, sektörün aşamalı kapatılmasının planlandığını söyleyerek, kapatılan tesislerdeki aslanların yeni barınaklarına sevk edilmesinin ön görüldüğünü aktardı.
Çeşitli patojenlere sahip tutsak aslanların doğaya salınmasının, bu hastalıkları vahşi aslanlara bulaştırma ihtimali açısından risk oluşturduğuna işaret eden Stiglingh, ülkeyi ziyaret edecek turistlere "Güney Afrika'yı ziyaret ettiğinizde, bu tesisler yerine akredite vahşi yaşam alanlarını tercih etmenizi tavsiye ederiz." açıklamasında bulundu.