Bir çocuğun er ve şaşırtan birlikte biçimde muhtemel yeteneklerinin ötesinde okumaya başlamasının ve çoğu kez buna bebeklik zamanında gelişen, harflere ve rakamlara erinç obsesif birlikte alaka sema halinin hiperleksi bozukluğuna ayraç ettiğini tamlayan Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Samuray Özdemir, meydana getirilen araştırmalara uyarınca otizmli evlatların yaklaşık yüzde 6 ila 14'ünde hiperleksi olduğunu, hiperleksili evlatların ise yaklaşık yüzde 84'ünde otizm bulunduğunu belirterek, 54 çocuktan yaklaşık 1'inde otizm çeşitlilik bozukluğu görüldüğünü tabir etti.
3 değişik hiperleksi çeşidi bulunduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Samuray Özdemir, hiperleksi tiplerini ve tanılarını şu ifadelerle anlattı:
“Tip 1 hiperleksi nörogelişimsel birlikte bozukluğu/yeti yitimi sıfır evlatların ercecik ve muhtemel aksiyon düzeylerinin aşkın üstünde okumayı öğrenmeleri halinde ortaya çıkar. Tip 1 hiperleksi birlikte bozuk para kendisine onama edilmediğinden hususi birlikte aşinalık yaklaşımı lazım görülmez.
Tip 2 hiperleksi, otizmli çocuklarda görülür. Genellikle rakamlara ve harflere takıntılıdırlar, öteki oyuncak türlerine uyarınca kitapları ve mıknatısi harfleri yeğleme ederler. Ayrıca, plakalar ve veladet tarihleri kadar ehemmiyetli rakamları da çoğunlukla hatırlarlar. Bu kollar genellikle, menfez temasından ve hissî ahbaplık kurmaktan çekinme ve duyusal uyaranlara baş döndürücü duygun olma kadar elan karakteristik otizm belirtilerine sahiptirler. Tip 2 hiperlekside tanıdık esas özellikler çocuğun yaşına uyarınca beklenenin aşkın üstünde kıraat kabiliyetinin olması, rakamlar ve harflerle obsesif birlikte biçimde meşguliyet, bilgelik parçalarını ikilemek kadar bilmeden öğrenme ve öteki türlü tutum sorunlarıdır.
Tip 3 hiperleksi, sima 2 hiperleksiye benzeşim zorla belirtileri giderek azalır ve böylecene da kaybolur. Tip 3 hiperleksisi bulunan kollar özen çeken biçimde okuduğunu derk isteği gösterirler zorla sözel kıstak gelişmeleri arka eskimiş olabilir. Bellek işlevleri akıbet basamak yüksektir. Otizmli evlatların aksine, sima 3 hiperleksisi bulunan kollar çevreleriyle kolaylıkla enformasyon kuran, dışa çevrik ve hissî ahbaplık gösterebilen çocuklardır. Tip 3 hiperleksiyi kişileştirme kılmak çetince olanaklı zira okumaya er başlamaya ek kendisine bu kollar çoğu kez birlikte kadro otizm gibisi özellikler ve tavırlar gösterirler. Bunların başlangıcında yılgı birlikte ezber yeteneği, duyusal hassasiyet, değişime erinç dip direnç, fobiler ve korkular, sıraya dizim yahut istifleme davranışları, kendilerinden ‘o' yahut ‘sen' yahut ‘ismiyle' konuşmak halinde zamirleri elverişsiz yöneltme gelmektedir. Bununla birlikte, sima 3 hiperleksili kollar çoğu kez hissî ahbaplık kuran, dışa çevrik ve yaklaşan eş üyeleriyle etkileşime giren çocuklardır. Otizm gibisi davranışları giderek azalır ve yaşlarına akla yatkın biçimde işlevsellik izah edebilir duruma gelirler.”
Hiperleksi kesinlikle otama edilir
Dr. Özdemir, hiperleksi hastalığının tedavisi düşüncesince sima 1 hiperleksili kollar düşüncesince otama gerektirmediğini zorla sima 2 ve sima 3 hiperleksili evlatların ise yarar görebilecekleri tedavileri şöyleki sıraladı:
“Konuşma ve kıstak terapisi, hiperleksisi bulunan evlatların kıstak ve içtimai becerilerini geliştirmeye asistan olabilir. Bu yöntemde evlatların içtimai etkileşim ve derk kadar cılız oldukları yanlarını geliştirmeye ve iyileştirmeye asistan kazanmak şartıyla kaslı kıraat kabiliyetlerinden yararlanılmaktadır. Her çocuğun içtimai beceriler, yukarı dozaj kıstak becerileri, konuşulan dili anlama, yuvarlak ve musahabe kadar kendine has gereksinimlerine odaklanan insana hususi birlikte otama planı vardır. Bunlar ise ‘Anlamayı doğrulamak düşüncesince görsel yöntemler. Görsel programlar ve devir çizelgeleri. Kelime ilişkilerini belletmek düşüncesince çağrışım oyunları. Sosyal hikayeler. Neden ve kâr dair kestirim yürütme. Ebeveynler ve öğretmenler düşüncesince stratejiler 'şeklindedir.
Uğraş terapileri ise insana özeldir zorla sağaltıcı tamamen çocuğun uyku, beslenme, öz bakım, meslek faaliyetlerine katılma, içtimai aktivitelere katılma, sahra yuvarlak ve duyusal uyaranlara akla yatkın biçimde karşılık ödeme kadar külfet sahalarında çalışır. Eğitsel anlatış süreci sima 2 hiperleksili ve sima 3 hiperleksili küçüklere yaklaşım stratejilerinin esas farklılığını oluşturur. Tip 2 hiperleksili çocuklar, hususi terbiye sınıflarından yarar görürler. Zira alışılagelen sınıflar onlar düşüncesince aşkın birlikte tomar münebbih içerdiğinden akla yatkın imkânsız ve bundan dolayı isabetli terbiye aldıkları ortamda elan güzel öğrenebilirler. Tip 3 hiperleksili kollar ise karakteristik dershane süresince olmaktan elan birlikte tomar yarar görürler. Aynı yaşlarındaki dershane dostlarıyla akla yatkın içtimai etkileşime girebilmek düşüncesince dershane süresince elan birlikte tomar şansa cemaat olurlar.”
