İstanbul
Aylin Sezgin, otizmli çocuğunun gelişimi düşüncesince uğraş fail binlerce anneden biri. Bankacılık ve mal sektöründe kariyer basamaklarında yavaş yavaş ilerlerken, otizm tanısı konulmuş bulunan oğlu Cem Sezgin'in gelişimi düşüncesince iş yaşamına boşluk sağlayan Sezgin, 1997 senesinde ülkede otizm üstüne ehliyetli emek hasretmek ve terbiye olanağı bulunmadığı düşüncesince iklim haricinde tetkikat yaptı. ABD, İngiltere ve İsrail'de araştırmalarda bulunarak, otizmli evlatların gelişiminde etüt görevlisi olacak tutum modelini Türkiye'ye getirmeye değişmeyen sağlayan Sezgin, Boğaziçi Üniversitesinden arkadaşı Mine Narin ile beraberce 2003 senesinde Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfını kurdu.
Otizmli evlatların gelişimine medet sağlamayı amaçlayan vakıf, "Çocuklar ve Aileler İçin Otizm Tarama Projesi", "Anne-Babalara Yönelik E-Öğrenme Portalı ile Otizmli Çocukların Okul Öncesi Eğitime Katılımlarının Artırılması", "Otizmli Gençlerin Üretkenliğinin Artırılması ve İşgücü Piyasasına Girişlerinin Desteklenmesi", "Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri Geliştirme" kabil ehemmiyetli projeleri de yaşama geçirdi.
Tohum Otizm Vakfının Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı vazifesini sürdüren ve vakfın çalışmalarında canlı gösteriş üstüne alan Sezgin, AA muhabirine, oğlu Cem Sezgin düşüncesince verdiği mücadeleyi ve vakfın çalışmalarını anlattı.
Doğum yaptıktan kestirmece 3 ay sonra, koşa bebeklerinden birisi bulunan Cem'de ortak ayrımlılık görmesi üstüne onu doktora götürdüğünü özetleyen Sezgin, şöyleki konuştu:
"Oğlum kucağıma geldiği devir hoşgörüsüz dururdu. Sarıldığında menfez hücre gelmiyorduk. Daha sonradan oyuncaklarıyla manalı oynayamadığını gördüm. Mesela otomobilini elverişsiz çevirip tekerleklerini döndürürdü. Yürüme ve fiziki hareketlerde kardeşinden hâlâ önde fakat içtimai ilişkilerde baş döndürücü hâlâ gerideydi. Hiçbir yerde durmuyordu ve hiperaktifti. Gecede ortak dü bugün uyuyabiliyordu. Daha evvela bebek bakmadığım düşüncesince ne işe yaradığını bilemiyordum ve bebek doktorumuza soruyordum. Onlar da ortak obje söylemiyorlardı. Bir psikiyatriste gitmeye değişmeyen verdik ve orada otizm şüphesinden bahsettiler. 1999 yıllarında genel ağ baş döndürücü sınırlıydı ve araştırabileceğimiz imkanlarımız yoktu. Dolayısıyla detayları o tarihte kitaplardan öğrenebiliyorduk. Bir dostum iklim dışına gitmişti ve bana referans etti. Ben de oğlum Cem'i alıp ABD'deki merkeze gittik. ABD'de 12 bugün zarfında oğluma otizm tanısı konuldu."
Otizmin dirim boyu bitmeme ettiğini öğrendikten sonradan araştırmalarını hâlâ da derinleştirdiğini tabir fail Sezgin, iklim dışındaki ile Türkiye'deki icraat arasındaki farkı görür görmez de karamsarlığının arttığını anlattı. Anne yerine ruh ilmi dayanaklık etmek almaya bitmeme ettiğini, çocuğuyla ilgilenmesi icap ettiğini fakat nite ilgileneceğini bilemediğini özetleyen Sezgin, üniversiteden arkadaşı Mine Narin ile iklim dışına gidip en akla yatkın modeli Türkiye'ye getirmeye değişmeyen verdiklerini söyledi. İngiltere, İsrail ve ABD'ye beş altı ülkeye gezi ettiklerini ve akademisyenlerle ortak araya geldiklerini vurgulayan Sezgin, iklim haricinde değişik kurumları görüşme ederek, Türkiye düşüncesince en uygulanabilir modeli getirmeyi kararlaştırdıklarını belirtti.
Sezgin, şunları kaydetti:
"Tohum Otizm Vakfını 2003 senesinde kurduk. Getirmek istediğimiz manken kullanışlı tutum analiziydi. Bu Türkiye'de namevcut gibiydi. Bu modeli ülkemize getirerek bunun tanıtımını hazırlamaya başladık. Özellikle davranışların arama dibine alınmasıyla ait güzel ortak yöntem. Bilimsel araştırmalara hakkında değişmeyen verdik. Bu bölgede meydana getirilen ilmî kontrolleri toplayan İngiltere'de yapı vardı. Onun raporlarını inceledik. Bir boşluk kurumları gene görüşme ederek, özlük gözümüzle de inandırma olduk ki kullanışlı tutum analizi filhakika küçüklere ağırlık ediyor. Otizmli evlatların eğitimi düşüncesince kullanışlı tutum analizini evvel tığ Türkiye'ye getirdik. Şu an nice merkezde uygulanabilir vaziyette zira sağlam baş döndürücü terbiyeci yetiştirdik."
Oğlu Cem üstünde de kullanışlı tutum analizinin müspet neticeler verdiğini dile getiren Sezgin, "Tohum Otizm Vakfı okuluyla eğitimine bitmeme fail oğlum Cem musiki lisesine girmeyi başardı. Piyano çalıyor ve yüzüyor Cem, İBB ulusal takımında ulusal yüzücü ve Avrupa 3.'sü oldu." dedi. Vakıflarının elden ortak terbiye merkezi değil ayrımsız sürede ortak yetişim ve eğitmen yetiştirme merkezi olduğuna da ayraç fail Sezgin, şu detayları verdi:
"Tohum Otizm Vakfında burslu çocuklarımız var, onlar eğer olmazsa olmaz. Ayrıca, vakfı kurarken elden olanağı sıfır ailelere müteveccih hususi ortak ekol yerine düşünmedik, 'Sistemi nite deneyelim da hâlâ ortak tomar kişiye ulaştıralım' sanarak hakkıyla ağrı ettik ve bunun üstüne çalıştık. Rehabilitasyon modelinin de farklısını yaptık. Devlet 12 bugün veriyor, fakat üstüne hâlâ da ortak tomar terbiye vererek 24 bugün kabil ortak manken oluşturduk. Böylece 'çocuklarımızın hâlâ ortak tomar büyümesine olanak sağlayalım' dedik. Kapasitesi 150 mektepli bulunan vakfa ilişkin okulda meri terbiye modelimiz, 1 yaşından 50-60 yaşına denli ortak insanoğlu ömrünü kapsayacak izlence zenginliğine sahip. Yaklaşık evlatlarımızın yarısına burs vereceğiz dedik. Okulun açıldığı 2006 yılından itibaren bugüne kadar, 1000'in üstünde otizmli çocuğumuza burs verdik. Pandemide caba sınırlanmış kaynağa karşın öğrencilerimize burs desteği sağlamaya çaba ettik."
"Otizmi duyduğunu belirtenlerin payı 2015'te yüzdelik 29 iken, 2021'de yüzdelik 72 oldu"
Sezgin, vakfın "2021 yılı Türkiye'deki Bireylerin Otizm Algısı ve Bilgi Düzeyi Araştırması"na da değinerek, şu açıklamalarda bulundu:
"2015 araştırı raporunda, 'Otizm isminde gelişimsel ortak ayrımlılık duydunuz mu?' sorusuna, iştirakçilerin elden yüzdelik 29'u 'evet, duydum' cevabını vermişti. 2017 araştırı raporunda ise bu miktar yüzdelik 58'e çıkmıştı. 2019'da otizmi duyduğunu belirtenlerin payı manalı biçimde yükselerek, yüzdelik 83'ü bulmuştur. 2021'de ise otizmi duyduğunu belirtenlerin payı yüzdelik 72 olmuştur."
Sezgin vakıflarının amacının yüzdelik 100 bilinirlik ve yüzdelik 100 farkındalık bulunduğunu belirterek, değme ilde ve mahallede hususi terbiye sınıfının olması gerektiğine dikkati çekti. Sezgin, "Çocuklarımızın terbiye alması ve hâlâ sonradan işe yerleştirilebilir bir duruma gelebilmesi gerekir. Eğer hakeza olursa tığ vakfımızı bitmeme yol açmak yerinde değiliz, görevimizi tamamlayıp arka de çekilebiliriz. Bu derinliğine soluklu ortak amaç fakat umuyorum ki önümüzdeki 20 sene zarfında bunu gerçekleştirebileceğiz. Devletimiz, hediye yapanlar, okulda çalışanlar ve STK'lar yerine inşallah otizm gelişim planındaki hepsi etapları gerçekleştireceğiz ve son alacağız." sanarak konuştu.
Cem'in anası olmasının sahn felsefesini baş döndürücü değiştirdiğini tabir fail Sezgin, Cem'e otizm tanısı konulmasının arkası esna iri sıkıntı yaşadığını fakat demincek oğlu vesilesiyle başka küçüklere iane ve fariza götürdüğünü anlatarak "Oğlum, ayrımsız sürede evimizin de meymenet böceği. Her obje evvel ilkin gördüğünüz kabil olmayabilir ve baş döndürücü değişik ortak sona gidebilir." dedi.
"Piyano çalmayı seviyorum"
Annesiyle bu arada otizmle uğraş ederek spor ve musiki yaşamında nice başarılara imza atan Cem Sezgin, 2018'de 200 mt. başıboş kategori, 100 mt. kelebek grup dereceleriyle Türkiye hususi Sporcular Yüzme Şampiyonası'nda dü sene fevk fazladan Türkiye birinciliği kazandı. Sezgin, İrlanda Dublin'de planlı Avrupa Paralimpik Şampiyonası'na iltihak hakkı elde etti.
Yüzmenin yanı esna müziği de baş döndürücü sevdiğini söyleyen, piyano çalmayı öğrendiğini tabir fail Sezgin, "Piyanoda Türk marşını çaldım. Kubat'ı baş döndürücü seviyorum. Onunla bu arada dinleti hasretmek isterim. Arkadaşlarımla aram iyi. Vakıfta terbiye alıyorum. Eğitim şart. Yüzmeyi seviyorum. Yüzme beni rahatlatıyor. Avrupa şampiyonu oldum ve madalyalarım var. Spor yapıyorum, alıştırma yapıyorum, evde dinleniyorum." sanarak konuştu.
