İstanbul
12 yaşındaki ikizlerinden bir tanesi otizmli bulunan İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nusret Soylu, yaşadıkları zorba sürecin ardından, gelişimindeki farklılıkları gözlemlediği oğluna tanıyı da babası yerine kendisi koydu.
Otizm denildiğinde hem bu bölgede etkin ortak doktor bununla beraber "damdan sakıt ortak baba" rolünün bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, bu rolleri arada ortak yönetmekte zorlandığı zamanların olabildiğini, bu bölgede etkin ortak bilirkişi olsa da ebeveynlerin otizmle dayalı yaşamış bulunduğu süreçten kendisinin de geçtiğini tabir etti.
Klinisyen ve bilirkişi rolünün, ebeveynlik rolüne katmış bulunduğu şeyler bulunduğu kabil ebeveynlik rolünün de bu klinisyen ve bilirkişi rolüne katmış bulunduğu şeylerin bulunduğunu tamlayan Soylu, laflarına şu halde bitmeme etti:
"Bir ağababa yerine proses ortamında bizim düşüncesince en ehemmiyetli obje şu, o içtimai ilişkileri, değişik bedel alanlarını budamamak... Normal eylem yayınlayan kardeşleri boşlama etmemek kıymetli. Ali'nin ikizi bulunan Elif büyüdüğünde bu süreci kesinlikle yorumlayacak bilemiyorum fakat şu anda Ali'nin kendisine, nefis gelişimine aşkın obje kattığının, birtakımı çelimli yönlerini Ali'ye verecekli bulunduğunun farkında. Ali'ye kılıç de aşkın obje borçluyuz. Hayatta en aşkın obje öğreten insanları listeleyin deseniz, listenin başlangıcında Ali toprak alır. Ali benim mürşidimdir.
Burada en önemlisi şu, hayatınızın odağını kaçırmamanızı sağlıyor. Bana Ali'nin katmış bulunduğu şeyi ortak tane meslek ile açıklayın derseniz, konfor odaklı değil, bedel odaklı yaşam sürmeyi öğretti bana Ali. Çünkü hakeza ortak bata çıka yaşarken o değerlerle irtibatınızı koparmamanızı öğretiyor otizm. Şefkati, kabulü öğretiyor."
"Otizmde en ehemmiyetli öge er ayırt etmek"
Nusret Soylu, otizm ile dayalı en ehemmiyetli unsurlardan birinin er ayırt etmek, er teşhis ayırmak ve eğitimsel dayanaklık buyurmak müdahalelerine er neşet buyurmak bulunduğunu söyledi.
Bu manada meydana getirilen icraat kararında otizm teşhisi koyma yaşlarının az buçuk hâlâ er yaşlara akıllıca çekilmeye başlandığını özetleyen Doç. Dr. Soylu, halen 3 yaşından sonraları önceki tanının konulduğu evlatların da görülebildiğini belirtti.
Burada en ehemmiyetli şeylerden birinin, ailenin çocuğun gelişimi ile dayalı ayırt etmiş bulunduğu aksamaları gözlemlediğinde behemehâl ortak bebek psikiyatristine başvurması ve bu manada ortak istimara yapılması bulunduğunu vurgulayan Soylu, "Çocuklar 1 yaşlarında manalı kelimeler çıkarmaya başlar, iki yaşlarında 2-3 kelimelik meslek kurmaya başlar. Bunlar olmadan behemehâl değerlendirilmesi gerekir. Adı ile seslenildiğinde 'bu bebek bakmıyor acep duymuyor mu' niteleyerek arada ortak aileler düşünebiliyor. Bu, aileler düşüncesince uyaran ortak belirti. Etkileşim kurmuyor, öbür çocuklarla beraberce düzen oynamıyor, delik teması kurmuyor, fasile sordurulmuş bulunduğu soruya akıllıca cevap alamıyor. Gelişim ile dayalı arada ortak de evlatların takıntılı, tekrarlayıcı davranışları olabiliyor el çırpmak, cenah çırpmak, çevresinde değişmek gibi. Aileler bunları ayırt ettiklerinde behemehâl bebek psikiyatristine başvurmaları gerekiyor." dedi.
Doç. Dr. Soylu, aileler arada ortak vahit fasile hekimine gittiklerinde veya çocuğun rutin gelişimini strateji fail ortak bebek doktoruna sorduklarında, "Erkek çocuğudur geç konuşur" kabil birtakımı cevaplar alınabildiğini ve bu durumun teşhis konmasını geciktirdiğini, ailelerin içerisine çocuğun gelişimiyle dayalı ortak aldanmaz düştüyse behemehâl ortak fasile hekimi yahut ortak bebek doktoru değil ortak bebek psikiyatristinin bu vaziyeti değerlendirmesinin aşkın ehemmiyetli olduğuna dikkati çekti.
"Otizme zevcelik fail mesail düşüncesince derman gitmek yerinde kalıyoruz"
İletişim zorlukları, tekrarlayıcı tavırlar kabil otizmin atom çekirdeği belirtilerini otama fail hâlâ rastgele ortak derman tedavisinin bulunmadığını aktaran Soylu, "Çocuk psikiyatristi yerine hepimiz de otizmi otama buyurmak düşüncesince rastgele ortak derman vermiyoruz fakat otizme zevcelik fail birtakımı problemler oluyor. mesela ilgi dağınıklığı, baş döndürücü hareketlilik, hınç ve sinirlilik, dokunca donör davranışlar, hab sorunları, depresyon, obsesyon gibi. Otizme kesif zevcelik fail problemler olabiliyor, bunlar düşüncesince otizmli evlatların derman kullanımı gerekebiliyor. Oldukça avantaj gören kollar da oluyor. 'Biz bebek psikiyatristine gidersek acep ilaca mı başlanır?' niteleyerek duraksama fail aileler olur fakat kılıç otizmi otama buyurmak düşüncesince değil, otizme zevcelik fail değişik sıkıntı ve mesail düşüncesince arada ortak derman gitmek yerinde kalıyoruz." niteleyerek konuştu.
Otizmin endamsız ortak koşun değil, levent boylu ortak maraton bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, laflarına şu halde bitmeme etti:
"Aileler arada ortak şu halde düşünebiliyor, 'Biz 3 ay, 6, 1 sene ortamında bu sıkıntısı halledeceğiz'. Maalesef otizm hakeza ortak gidiş değil, levent boylu ortak süreç. Ama er teşhis konduğunda, akıllıca ortak terbiye desteği aldığında, fasile çocuğa akıllıca uyaranlar verdiğinde, fasile eğitildiğinde bu kollar öğreniyor, nice maharet kazanıyor. Özellikle otizm belirtisi kolay bulunan evlatların açıkça işlevsellikleri açıkça ortak noktaya gelebiliyor.
Otizm degaje ortak spektrum. Bazen ortak uzmanın ayırt edebileceği kurda belirtileri bulunan kollar bulunduğu kabil vaziyeti aşkın ağırbaşlı kollar da olabiliyor. Uygun ortak terbiye ve destekle, ailenin yaklaşımıyla amacımız, bu evlatların hayatlarını serbest veya bölümsel yayımcı olacak halde sürdürebilecekleri noktaya getirebilmek. Erken destekle bu, bir fazla olayda muhtemel olabiliyor."
"Yaşama enerjisi azalmış ortak anne babanın otizmli çocuğa müfit olması muhtemel olmuyor"
Ailelere eğitmen görevi vermenin zorba olabildiğini ve anne-baba etkileşiminin doğallığını bozabildiğini tamlayan Doç. Dr. Nusret Soylu, çocuğun terbiye periyodunu strateji etmenin, yazışma kurmanın, düzen oynamanın yahut eğitimcilerin verdiği ödevleri evde de bitmeme ettirebilmenin aşkın ehemmiyetli bulunduğunu tabir etti.
Aileyi zecrî tutum problemlerinin tedavisinin yapılabildiğini, bu cins hallerde behemehâl bebek psikiyatristinden iane katılması önerisinde mevcut Soylu, konuşmasına şu halde bitmeme etti:
"Otizmli evlatları bulunan ailelerin, hayatlarını büsbütün o çocuğa odaklı yaşamalarının bebek düşüncesince yararı olmuyor. Ailelerin içtimai ilişkilerini budayıp, kanma sağladıkları bedel sahalarına ilişik icra ettikleri şeyleri bırakıp büsbütün otizmli çocuğa odaklanmak, daima onunla olmak, eşler arası ilişkide kanma sağlayan şeyleri bırakmak, evde alışılagelen eylem yayınlayan dimdik çocukla ilgilenmeyi düşürmek veya degaje fasile ile kurulan bağları kısaltmak veya dost ilişkilerini bırakmak...
Aileler arada ortak şu halde düşünüyor, 'Otizmli ortak çocuğum var, onun iyiliği benim önceliğim. Kendimi ona adamalıyım' niteleyerek düşünebiliyorlar. Bu cins hallerde da dört başı mamur kanma alanları budanmış, motivasyonu, hevesi, geçinme enerjisi azalmış ortak anne babanın de otizmli çocuğa müfit olması muhtemel olmuyor. Ebeveynlerin hayatlarının rutin akışını bitmeme ettirmeleri ve öbür bedel alanlarıyla dayalı bulunan kısımları budamamaları aşkın önemli."
"Ebeveynler arada ortak esefli durumla karşılaşmamak düşüncesince içtinap davranışı sergiliyor"
Otizm dair maşeri şuur ve farkındalığın geliştiğini fakat hâlâ tam noktada olunmadığını tamlayan Nusret Soylu, ailelerin, otizmli çocukla beraberce içtimai yaşama engelleme olurken nice bata çıka karşılaştığını, camianın müdahalelerinin anne babalar düşüncesince aşkın zorba olabildiğini, ebeveynlerin arada ortak de bu esefli durumla karşılaşmamak düşüncesince eve kapanma kabil ortak içtinap davranışı sergilediğini tabir etti.
Aynı sıkıntısı meslek çağına mevrut otizmli evlatların ebeveynlerinin de yaşadığını özetleyen Soylu, ortak çocuğun kaynaştırmayla tahsile bitmeme etmesinin zahmetli olabildiğini, hususi terbiye sınıflarında gürbüz birtakımı derin tutum sıkıntısı bulunan evlatların külfet yaşayabildiğini, tam kurda dershane ve meslek bulunduğunun da hâlâ söylenemeyeceğini belirtti.
Yapılan tarama çalışmalarının, otizm sıklığının derece derece arttığını gösterdiğini tabir fail Doç. Dr. Soylu, "Bazı çalışmalarda bu yüzdelik 1 düzeyinde, az buçuk hâlâ efdal oranları bildiren icraat da var. Ama düpedüz bu artma otizmin görülme sıklığındaki ortak artma mı olmadan bu manada şuur düzeyimiz arttı, teşhis koymanın getirmiş bulunduğu ortak artma mı? Eskiden kolay belirtileri bulunan olgular gözden kaçıyordu, şu an kılıç bundan hakeza onları da gözden kaçırmıyoruz, buna ilişkin ortak artma mı? Henüz yazın bu manada bizlere kesin ortak obje söylemiyor fakat benim mesleksel okumalarım, otizm sıklığında ortak artma bulunduğunu düşündürüyor." dedi.
